Ορμονική αντισύλληψη και Καρκίνος του Μαστού: Πώς Επηρεάζονται οι Φορείς μεταλλάξεων στα BRCA1 και BRCA2;

Τα αποτελέσματα της μελέτης συνοψίζουν: Η Έλενα Φούντζηλα, MD, PhD και η Ηλέκτρα Σοφού, PhD

Η ορμονική αντισύλληψη (ΟΑ), όπως τα αντισυλληπτικά χάπια, τα ορμονικά εμφυτεύματα, οι ενέσεις και οι ενδομήτριες συσκευές (σπιράλ), χρησιμοποιούνται ευρέως για αποτελεσματική αντισύλληψη και προσφέρουν επιπλέον οφέλη για την υγεία. Για παράδειγμα, τα αντισυλληπτικά χάπια μπορούν να βοηθήσουν στη διαχείριση παθήσεων όπως το σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών, η προεμμηνορυσιακή δυσφορική διαταραχή και η ενδομητρίωση, ενώ μειώνουν και τον κίνδυνο καρκίνου των ωοθηκών και του ενδομητρίου. Ωστόσο, στον γενικό πληθυσμό, η χρήση ΟΑ σχετίζεται με αύξηση του κινδύνου εμφάνισης καρκίνου του μαστού κατά 20%-30% σε σχέση με τις γυναίκες που δεν τα έχουν χρησιμοποιήσει ποτέ. Ο κίνδυνος αυτός αυξάνεται όσο μεγαλύτερη είναι η διάρκεια χρήσης, και παρόλο που μειώνεται σταδιακά μετά τη διακοπή, μπορεί να παραμένει αυξημένος για 5 έως 10 χρόνια. Τα περισσότερα δεδομένα αφορούν τα αντισυλληπτικά χάπια, αλλά παρόμοιες συσχετίσεις έχουν παρατηρηθεί και για τα αντισυλληπτικά που περιέχουν μόνο προγεστερόνη.

Λαμβάνοντας υπόψη αυτόν τον ήδη γνωστό αυξημένο κίνδυνο εμφάνισης καρκίνου του μαστού στον γενικό πληθυσμό, μία μελέτη που δημοσιεύτηκε στο έγκριτο περιοδικό JCO εξέτασε κατά πόσο ο κίνδυνος αυτός επηρεάζει και τις γυναίκες που φέρουν μεταλλάξεις στα γονίδια BRCA1 ή BRCA2 — μεταλλάξεις που από μόνες τους αυξάνουν σημαντικά την πιθανότητα εμφάνισης καρκίνου του μαστού. Οι ερευνητές ανέλυσαν δεδομένα από πάνω από 5,000 γυναίκες με αυτές τις μεταλλάξεις, οι οποίες δεν είχαν εμφανίσει καρκίνο στην αρχή της μελέτης. Στις γυναίκες με μετάλλαξη BRCA1, η χρήση ορμονικής αντισύλληψης σχετιζόταν με αυξημένο κίνδυνο ανάπτυξης καρκίνου του μαστού και ο κίνδυνος αυτός αυξανόταν περίπου κατά 3% για κάθε επιπλέον έτος χρήσης. Αν και η βραχυπρόθεσμη ή παλαιότερη χρήση δεν εμφάνιζε πάντα στατιστικά σημαντική αύξηση κινδύνου από μόνη της, η συνολική τάση έδειχνε πως η παρατεταμένη χρήση αυξάνει τον κίνδυνο. Αντίθετα, για τις γυναίκες με μετάλλαξη BRCA2, δεν διαπιστώθηκε σημαντική συσχέτιση μεταξύ χρήσης ΟΑ και καρκίνου του μαστού.

Τα ευρήματα αυτά αναδεικνύουν τη σημασία της εξατομικευμένης αξιολόγησης του κινδύνου όταν πρόκειται για τη χρήση ορμονικής αντισύλληψης από γυναίκες με μετάλλαξη BRCA1. Αν και η ΟΑ προσφέρει ουσιαστικά οφέλη, η χρήση τους σε αυτήν την ομάδα υψηλού κινδύνου ενδέχεται να συμβάλλει σε περαιτέρω αύξηση του κινδύνου για καρκίνο του μαστού — ιδιαίτερα με τη μακροχρόνια χρήση. Συνεπώς, οι γυναίκες με μετάλλαξη BRCA1 θα πρέπει να συζητούν αναλυτικά με τον γιατρό τους ώστε να σταθμίσουν τα οφέλη και τους κινδύνους, να εξετάσουν εναλλακτικές επιλογές αντισύλληψης αν χρειάζεται και να διαμορφώσουν μια ολοκληρωμένη στρατηγική διαχείρισης του κινδύνου που να ανταποκρίνεται στους προσωπικούς τους στόχους σε ό,τι αφορά την υγεία τους.

Πηγή:

Kelly-Anne Phillips et al., Hormonal Contraception and Breast Cancer Risk for Carriers of Germline Mutations in BRCA1 and BRCA2. JCO43, 422-431(2025).DOI:10.1200/JCO.24.00176